Opperlandse taal- en letterkunde

Door Gerrit van Oostrum op 10 december, 2020 - 00:00


Opperlandse taal- en letterkunde
Zoals al een aantal keren beloofd, hierbij dan een korte blik in dat mooi boek van Battus, alias Drs. G van Buren alias Hugo Brandt Corstius.
Ik citeer uit hoofdstuk 0 (Program inclusief de grondwet van Opperland) een stukje uit de letterkunde, steeds afgedrukt op de rechterpagina's:
Wij zijn - het zal u niet verbazen - zeer gesteld op, ja welhaast verslaafd aan, Cryptogrammen en Scrabble, dat spel met de honderd houten lettertjes en de twee houtjes zonder letter. Scrabble is het eindproduct van de emancipatie van het woord, een ontwikkeling die vijf miljoen jaar geleden begon, en die met steeds kleinere stapjes op ons is afgekomen. Vijf miljoen jaar geleden sloeg een naamloze aap een andere aap met een scherpe steen de hersens in. De mens was geboren.
Wij weten weinig van hem of haar; het enige dat wij in handen hebben is de gekliefde schedel met scherpe steen, die in een hoekje van Afrika werd opgedolven. En dat was niet eens de schedel van de eerste mens, doch van diens slachtoffer. In den beginne was de daad, het woord moest nog wachten.
Afijn, dit is dus een stukje van de inleiding. Het boek is opgedeeld in 10 hoofdstukken Opperlandse taalkunde, te weten:
0: Program
1: Lipogram
2: Palingram
3: Dubbelgram
4: Hypergram
5: N-gram
6: Ongram
7: Miragram
8: Xenogram
9: Epigram 		(inclusief de grondwet van Opperland)
(inclusief de wet van mezen en pezen)
(inclusief de wet van het paltal)
(inclusief de wet van kont en stront)
(inclusief de wet van wit en wat)
(inclusief het langste woord)
(inclusief het grote vandalies)
(inclusief de wet van Hoyle-Boyle)
Daarnaast lopen per hoofdstuk de voorbeelden mee uit de Opperlandse letterkunde. Ik licht er een paar hoofdstukken uit.
Hoofdstuk 1 behandelt het lipogram. Het gaat o.a. over verboden en verplichte letters. Dat kan in een gedicht zijn of in een artikel, kortom het kan van alles zijn. Voorbeeld met een verplichte 'm':
Mooie Maartje,
moest met mate 		mollig meisje,
Minnekozend 		minziek, manziek,
Manlijk makker 		moeders maagdje,
moed'loos maken
Bij het palingram komt natuurlijk het palindroom (het woord is van achter naar voren precies hetzelfde gespeld) aan de orde. Abba is er zo een, Onno, Otto, maar ook radar, slawals. De bekendste erg lange is parterretrap. Battus heeft er 303 toegevoegd waarvan er een hoop onzinwoorden zijn. Hij heeft er maar liefst 38 van 14 of meer letters. Ik noem er hier slechts twee: neplegokogelpen en niespolkaklopsein.
Hoofdstuk 6, Ongram, heeft zinsbouwen die niet kloppen, maar het is moeilijk om precies aan te geven wat dat er dan niet klopt of juist wel klopt. Voorbeeld:
Het onderwijs dat de onderwijzer onderwijst, maakt Opperlandse kinderen opperwijs.
Een bit stemt het paard bitter bitst de dierenvriend.
Een rotte kies maakt dat de kiezer rot kiest.
Ook een item als baas boven baas valt onder dit hoofdstuk:
Haarlem
Haarlemmer
Haarlemmermeer
Haarlemmermeerder
Haarlemmer meester
Haarlemmermeerder meester
Haarlemmer bovenmeester
Haarlemmermeerder bovenmeester
De vrouw van de Haarlemmermeerder bovenmeester.
In hoofdstuk 7, Miragram, komen ook innerlijke rijmwoorden voor. Met een paar voorbeelden snapt iedereen wat daarmee wordt bedoeld.
Abracadabra, kissebissen, houtje-touwtje, schorriemorrie en rollebollen.
In dit hoofdstuk komen ook innerlijke tegenstellingen aan bod. Voorbeeld:
Een ondernemer die overgeeft
Een innemende uitgever
Een onderzoekende uitvinder
Een opvliegende overloper
In dit verband zijn nog veel meer leuke koppelingen te maken zoals:
Een berg alpinisten
Een pak kostuums
Een karavaan caravans 		Een bult kamelen
Een woud reuzen
Een partijtje schakers
En zo heeft elk hoofdstuk wel zijn eigen eigenaardigheden. Wat mij betreft een zeer inspirerend boekwerk! Maar bij deze beloof ik plechtig dat ik mij niet meer aan zulke taalvirtuositeit zal bezondigen en weer min of meer normale columns/verhalen ga schrijven.
Uw scribent/schrijver d6
Gerrit van Oostrum

Reacties

Door pietmk op 12 december, 2020 - 13:11

En wat dacht U van: Een bos negers ! Of: Een vlucht opwaaiende zomerjurken !