Deze week staan de statistieken in het teken van underdogs die het onmogelijke waar hebben gemaakt. De afgelopen 10 seizoenen hebben we meerdere schaaksprookjes beleefd in de interne competitie van sv Heerhugowaard. Miracle on Ice is er niets bij, Steven Bradbury is een pechvogel vergeleken met sommige schakers. Versla jij volgend seizoen ook een Goliath? Met dit 5e deel is de zomerstop over de helft, we tellen alweer af richting het nieuwe seizoen (deel 1) (deel 2) (deel 3) (deel 4).

Voor deze statistieken tellen alleen de partijen in het klassieke speeltempo mee, een verrassing is minder sensationeel in snelschaken of rapid. Onze interne competitie kent een eigen clubrating, niet te verwarren met de KNSB-rating of de FIDE-rating.

In de interne competitie krijg je altijd een tegenstander die dichtbij staat in de ranking. De kans op een veel sterkere tegenstander is dan niet groot. Daarentegen wordt voor de bekercompetitie geloot, hier zien we veel vaker een ongelijke strijd. De regels van het bekertoernooi schrijven voor dat de underdog voldoende heeft aan een remise (bij minimaal 200 ratingpunten verschil). De sterretjes in onderstaande grafieken geven weer dat de topfavoriet moest winnen om de volgende ronde van de beker te bereiken. Zonder sterretje is het een reguliere partij in de interne competitie. Vaak is dit een combinatie van een schaker die de stijgende lijn in heeft gezet tegen een speler die wedstrijdritme mist.

Het summum voor een schaker is een scalp tegen een veel betere speler. De allergrootste stunt vond plaats in 1e ronde van het bekertoenooi in 2019-2020: Met een rating van 1155 wist Tom Lambooij te winnen van meervoudig snelschaakkampioen Martijn van Hout. Een verschil van maar liefst 738 ratingpunten! Inmiddels is Tom wel iets gestegen, maar onderstaande lijst laat zien dat Tom nog veel meer in zijn mars heeft. Hetzelfde geldt voor Roy Rietbergen. Een week eerder dan Tom wist Roy 695 ratingpunten te overbruggen tegen Karel Keesman. Fijn om te zien dat veel verschillende clubgenoten in deze lijst staan.

Iets minder spectaculair zijn de remises tegen een veel sterkere schaker. Toch staan in dit lijstje ook een aantal memorabele partijen. De bekeruitschakeling van Dennis Keetman tegen Peter Wuis staat bijvoorbeeld nog vers in het geheugen gegrift. Doordat de favoriet in bekerpartijen moet winnen, zien we veel alles-of-niets pogingen. De meeste remisestunts zijn daarom uit de reguliere competitie. Ook in deze statistiek zien we een grote variatie aan clubgenoten. Opvallend is dat Piet M. Konijn en Adri Maijers tweemaal in de lijst voorkomen, de ene keer als David en de andere keer als Goliath.

Hoe groot is de kans eigenlijk dat je een serieus ratingverschil voor de kiezen krijgt? Onderstaande statistiek laat zien dat een verschil van meer dan 500 ratingpunten heel uitzonderlijk is. Slechts in 0,9% van de gevallen krijg je een kans om een speler van 500 meer ratingpunten uit te dagen. Gemiddeld verschillen de ratings in een interne competitiepartij 158 ratingpunten. Soms mopperen clubgenoten nog wel eens als ze een zware tegenstander krijgen, maar de statistieken van deze week bewijzen dat dit juist een unieke kans is op eeuwige roem.

De partijen met het grootste ratingverschil heb ik hieronder gepresenteerd. De speler met de hoogste rating van onze interne competitie, Kevin Tan, pronkt bovenaan dit lijstje. Het kwam een paar keer voor dat Kevin na een paar weken afwezigheid een lage rating tegenover zich kreeg. Op de 8e plek in deze top 10 staat het bekersprookje van Tom Lambooij tegen Martijn van Hout. In de andere partijen won de ratingfavoriet wel altijd.

Tot slot presenteer ik de 11 partijen waarin de twee schakers exact dezelfde rating hadden. Het afgelopen seizoen hadden we hiervan namelijk een ultiem geval. In nota bene de bekerfinale speelden vader Johan Wester en zoon Marijn Wester tegen elkaar. Beiden hadden ze op dat moment een interne rating van 1935 en ze bleken elkaar dan ook niets te ontlopen. Na twee zwaarbevochten remises (klassiek tempo en snelschaken) moest uiteindelijk Armageddon de doorslag geven. In de andere partijen tussen gelijke ratings zien we ook opvallend veel remises.